T r c f t t IS i 1 i S 1 i 1 f "t i i I i t i i

f c 1 1 i Vi «Vi m m «.«.• « «^ «.• A«v^

£ ^ t * 1 i « a 1 « '• •« * 1 « « ■«-•Ji^J

^!^A ji « 1 i » "««««« Jt «I M ^'i *• « äi jt '• *

I * i^Ä^i * Ji J* Ji J" A A'

I a 1 .1 « :ijij| JUUyiJl

^

n jü.

JfeJ.,

'1^1^^

^ se

,-t;-.-.^^

■"■' BS *• SS ^

^*iin»- .#* 1F TT-' W WW M

W W- w' W- wt^^W^.W^Jm^l

im:

Im

•r». t/

,<'-

'.jr t

•»s *

® c f d) i if ) t c

tcv

5 t it ^ t 1 0 m

im 50?ittcl alter.

^i^om fünften 3at}^f;'W"^^^^ ^^i"^ 3ii"i fec^Sebnten 3akf)unbert.

gcrbinniib ©rcnorouiu^i.

5lsievtcr ^aiib.

Stuttgart.

6 0 t t a ' ) * e r 35 e v 1 a (?. 1862.

;ii2i3i2

i'ud;tnicfcici tcv 3. ®. üütta'f*eii 93ud;f;anHunii in Stiittflavt mit 9lu>i*buv,i.

<$irl)fiitrö üudj.

e-rftc« CiaVMtcl.

1. Xa*? i^ev!)äUmß tcv @tatt 9i'cni juv Ä.Mtgefc^icf;tc im XI. 3a^)r' bunbevt. Sirfung ter ftäbtifrfien (SIemcntc auf ba6 ''^^a^^[ttum. ®ie ionu barben ftelten 2(rbuiu jum SVönUy bie 9töincr 3of)anneS Srcöcentiug jum ^a« triciug auf. Sob Stjlücfter'ö IL Sofjauu XVII. unb 3ot;aunXVlII. Xugcu* lum unb feiue ©rafcn. ^ergiuö IV. Gubo beS Sof^auu Sveöccutiuö. @. 3.

2. Sencbict A"I1!. 9ionifal;rt .^peiuvid/iS II. ^ctne Äatfevfröiunu]. 3uftanb 9iom'§ uub be-S ^anbgcbietö. Xix ri5mifd)e 2lbel. 9tomaiutg, (^enatcr aller 9icnier. Äaiicvlicf}ev^ Srttunal. ©rbrürfter 2{ufftaub bev 9icmcr. 9tüd'fe^r ^einrid^'ö 11. (Snbe bcö DJattoualfönigö Strbuiu. @. 14.

3. Äräftige6 9ieginient S3enebict'6 VIII, ©eine ^eerfa^rt gegen bie Saracenen. (SvftcS 2(ufb(ül;en bon ^ifa unb @enua. Sie (greigniffe in ©übitalien. Tie Siefceüion be« 9}?ehiS. (ärftc DJorniannenbanben in feinem @oIbe. Ung(üdlicf)e8 Gnbe beS ä'Jelu^. 33euebict VIII. forbert ccn Äaifer ju einer fücitaliid^cn ®5)>ebitiou auf. Ü)lücf lieber 3"3 §cinrid/i3 II. nac^ 3(puüen. ®. 25.

4. Grfte 2Infänge ber Steform unter 33enebict \'11I. 2ein 53vuber Stoma» nuä ergreift bie Siara alö 3oI)ann XIX. §einrtd; U. fiirbt. 3"[t^it^b Stallen'« bei feinem Xou. Sotjann XIX. ruft Äonrab 11. nad; Stom. ®(^au))3iel ber Siomjüge jener ^dt. Äaifertrönung. iüütcnber 'älufftanb ber Stömer. Äeuig Äannt in 9tom. SDtcralifdjc @en.^alt bc8 Begriffs ücn dtom in jener (S)5cd)e. @. 30.

5. Äonrab'ö II. 9tefcri|3t tvegcn beö römifc^en 9ie4)t8. Sein glor-» reicher äug nac^ ©ücitalien, feine 9iüdfc^r. S3enebict IX. iüirb jum ''^3a^ft crfeoben. 9iud)tofe§ £eben biefeö Ungel^euer?. ©c^rcdlic^e ^^M'^'ii^^f t^^"

2Selt iitcv^aiHJt. 2)16 Svcuga 2)ci. «ciicrict IX., oovtviebeii, flcl;t 511111 taifer nad) (£vcmcua. ajievtwüvbige feciale JHcvctutiou in i!oiiibavbieu. !qcxu bcrttooii SDiailanb. Scr iiaifer fct^t i^eiicbict IX. ivictcv in ^)unn ein. (5v jiel;t nacf; Untevitalicn. ®. 37.

3it.HMtc«< (ia^Micl.

1. ©eiietict IX. ivirb toerjagt itnb Svll^cfter III. cvI;obcn. SPcuebict »evtauft tae ''^^aV^fttiim an ^obaim Örntian. '•:)3ontificat ©regov'« VI. 2)rei %''ap\tc in dlom. (Sine rcniifcf)C ^Viiotc viift .^^icinviri; III. iiccl; ^Uoiii. 'B. 46.

2. .^-)cinvid; III. jiel^t nad) 3talicn. Da^ Soncil im)U ©ntri. @re=^ gor VI. tantt ab. ©uitgev toou i8ainbevg al6 CSlcincnö II. .üaifcvtvönung ipeinric^'ö lU. J'-ie 9fötner übertragen if;m beu '■^Hatviciat. @. 52.

3. beginn ber Äird;enrcfprm. .'pcinrid; III. jiebt nad; Unteritalieu, unb über 9ioin nad; 2;cnt)d;Ianb I;eiin. (Sicnient^ 11. [tivbt. iöencbict IX. bcniäd;tigt fid; beö I;ciligen Stnl?. Söouifaciiiö toon Soöcaiia, fein @c» fd;Ied;t, feine Stellung, '^jo^^o toon ^örijen alö ©aniafuö II. gnbe iöenc* bict'S IX. ''.plö^tic^er Tob bc^^ T;ania)iK^. (grncniuing iöruno\^ »oit 2;oul ,5um %^af\t. e. 65.

4. i'eo IX. ©eine i}icforiutlätigtcit. i^erberbnifj ber iiird;e. Ta^ niiani'? iÖad^ @oniDrrI;ianit?, Sie (Eimonie. .spilbcbraub. SOiittellofigteit bes X^ap^t^. äliacbctl; in 9fom. ^uftünbc in «güritalien. :i'eo IX. envirbt iBcnetient. Seine .^{än^-^fe mit beu ytoruiauncn. Seine ^Hcbevlagc bei Sivita unb fein jtob. <2. 72.

Srittcö (ia^Mtcl.

1, ipilcebranb'i) ftaat«<inänniid;c« Weiiie. Sein ''In-ogramni. Xer Äaifcr ernennt (5AebI)arb t>on (Sidjftäbt jnm ''i'apft. O^ottfrieb toou l'otl;ringcn ücriuält fid; mit Seatrif i:on jtoeicana. .^-»einrid; III. fomint nad) Cstalien. 5l>ictor II. 2;ob .s>einrid;'ö III. 9fegentfd;aft ber Äaiferin '^Ignev^. Isictor II. ^feic^^toicar in 3talieu. 9[)iad;ltooüe Stellung ©otlfrieb'««. Sein 33ruber griebrid;. 5yictor II. ftirbt. Xer (Sarbinal J^riebrid; u>irb ali^ Ste^^I;an IX. Snm ^.pa^ft geiväl;(t. S. 90.

2. 2ie Grcmiten uiib ''|>ier Xamiant, Tie ^^nficiisciplin. Ste^^l;au IX. unb feine Cartinäle. S. 9S.

.']. SttVl»aii'<^ IX. %A'a\K unb fein Job. Jer i'lbel{*VaVft ^^«-'"cbict X. @crl;arb ihmi ^-loreir, loivb aii 9ficoIaiii^ II. intionifivt. .^>ilbcbvanb I;olt

Snbalt teö inerten i^anbe«. 'v

upvuianmf^e §ülfc. TatMicuc äöabltecvet. 3)aS SarbiiialgcoUegium. gort- f^ritte ber 9?cvnuiiuien in 3lj.>ulicu. Stöbert (Suiecarb. <Bk leifteu beiii ^a^l't bcn l^ebn»*cib. t^'öUx^c \\n\cx\vix^unc\ Senebict'ö X. @. 107.

4. Svbittcrung in Oicni <\c^tn t:a^ SBablbecvet. 5)ic geinbc bcö ^ilbe> bronbif(^n (Softem?. ^Jiicclanö II. [tivbt. Sie 9töiner itnb bie ?onibavben fcvbevn ben Äönig .'pcinricb anf , einen '%^ap\t jn u\iMen. 3"ft'>»t'e in 'iShi- lanb. "S^ie ''^nitavia. Sic Sotta. ?(vialb. 3)ic .^piltebranbifd)cu in 'Jiom UMblen 5lnfclni tcn üucca jum ^^apft. Ser bentiAe i^of ergebt Sobalu« tcn *^?arma. S. 11 iK

jyicvtcö Sa^>itel.

1. 2((ej-antcv II. Sabalnö gebt nad; Otalien. 93enjü von STIba in 9icm. '^^avlanicnte im (Sircnst unb auf beni da^ntcl. Sabalnö ober ^ono^ rinö II. erobert bie l'coftobt. Sr jicl)t narf» 2;uecuUun. ©ottfrieb toou Jos» cana bictirt SJöaffenrube. 'iJ.Uö^Iirficr Umfdjtvung in ®eut[cf)lanb. ^llejan- ber II. tvirb ju '.)(ngeburg al6 '^.^a}>P anevtannt. Sr jieljt in 9iom ein. e. 127.

"2. Sabalus* tonimt nacf) 3iom juvüd. ^'^^'^'ter gtabtfvieg um baö '^^avfttnm. galt beö SabalnS. 9fJo(f)maIigc Stnerfennung 2Uefanber'e II. ^. 135.

3. §iltebranb'e »vad^jcnbe il'iarf)t. 9teformbeflrebungcn. Sie 9}ov» mannen. Slbfalt 9iid;arb'« ücn (Eupm unb fein iKarfd) auf 3tom. @ott^ frieb unb ber ''^a^'>[t fübren ein i>cer gegen it)n. 9Jener iüertrag. Sic Äai» ferin Slgnee nimmt ben 2d;leier in 8tom. Ääm^^fe in ajfailanb. .^evlcm- balb (Jotta, iWilcß ®. ':l3ctcr«. älJärtirevtob 3Iria(b'8. @. Ul.

4. O^nmac^t bc« ^a^jft« in 9tom. Stuflöfung be« tird;cnftaat?. Sev (2tabt<>väiect in jener ^e\t. Gencin!?, l^aiipt ber 3)Jißtocrgniigten. Sin> t^iuö ftirb gtaM^väfcct. Oottfriet t^on Xcöcana ftirbt. Sieatvij: bel;ätt bie 9ieic^^Ie^cn. ''^3ier Tamiani [tirbt. Sie Slbtei SJtonte Safino. gcft bcv Sebicatieu ifjrer neugebauten S?a)iltta. @. 149.

günfteö C£a)>itel.

1. Jpilbcbranb befteigt ben ^eiligen ©tnl. ©eine 'Jlnfängc. iseinc üaufba^n, fein ^ki. Gr wirb am 29. Suni 1073 ge»vcil;t. ®. 160.

2. ©rcgor VII. empfängt ben ?ebn^eib ton 3?cnctcnt nnb Gapna. Stöbert ö^uiöcarb l^enocigcrt ibn. @regor'^ "jJIan, bie J^üvfteu jii i^afaUcn ccr Äird)C jn madicn. @ein i'lufruf jU einem allgemeinen .Hvenjjng.

VI SnJalt tee inerten 53anbe'?.

2)kt^i(te bou Soöcaua unb ©regor VII. Sein crfteS (Soucil tu dtom. ©eine Siefornt^Xecrete. ®. 166.

3. 3upänbe iit 9Jom. Sie ©egner ©regov'S. äöifcert toon 9tabenna. ^einric^ IV. SSiberftanb iit Seutf4)Ianb gegen bie S)ecvete ©regov'ö. ©ein 33efd^Iug toiber bie Saieu^'Snöeftitur. Stttentat be§ SenciuS gegen Oregor VII. (£. 175.

4. ^ru^ ©regov'ö mit §cinric^ IV. ®er Äönig läßt bur(^ ba3 eoncil ju SSBcrmS ben ^apft abfegen, ©ein SSrief an ©rcgor. §cinvi^ IV. »wirb auf betn Soncil gu diom gebannt unb abgefeljt. Slufregung barüber in ber SBelt. S3ert)ültuiß beiter ©cgucr gu einanber. Sie 27 Stvtüel ©regor'g VII. ®. 185.

5. Slbfaß ber beutfAen 9tcicf;gftäube »on §cinvic^ IV. gr entikibet fxä) ber lÖniglid^en 2)kd;t. dx fud;t bie 2oöi>rec^ung tocm S3ann. ©ein Tuoralife^er ©elbftmorb in Sanoffa (1077). 2Roralifd;e ©röße Ovegov'ö VII. Sie Sombavben toenben ftc^ »om Äcnig ah. Sr näf;ert [ic^ it)nen unebev. 2:ob be§ Scnciu6; Sob be§ Sintl^iug; Xci ber Äaiferin 2(gne« in 9tont. ©. 194.

6. §einri(^ IV. ermannt fid;. 9iubolf toon Sc^traben, Oegen* !cnig. §einric^ feljrt nad; Scntfd;Ianb, ©regor nac^ 9iom gurüd. S3eibe irerben um bie greunbfd;aft 3?cbert ©uiöcarb'^. %aU ber teilten Sauge Barben =S^naften in Sübitalien. 9iüdblicf auf baS cble S5olf ber ?ango* borben. 9tcbert belagert fruchtlos 53eneöent. ßr leiftet ©regor' VII. ben Se^nSeib. SSill^elm ber Gröberer unb ©regor Vll. Ser '^l^a^ft auerfennt dt\X' bolf »on ©c^toaben unb bannt §cinrid^ IV. nod;malö. SSibert öon <)iatoenna ©egen^a^ft. ©. 202.

©ed^etcö (Sa^itel.

1. ©regor VII. ruftet fid; gum Siberftanb. ipeinrid; IV. rücft gegen 9?om. ©eine erfte ißclagcrung ber ©tabt. ©ein fdjucüer Slbgug. Sie gnjeite Selagentng 9tom'«. Slbgug nad; i^ax^a. §einrid; rüd't nac^ Sitioli »or, lüo Giemen^ III. feinen ©i^ nimmt. Gr t>crl;eert bie Sänber ber großen ©räfin. ©. 213.

2. Sritte ^Belagerung 9iom\% Giunal;mc ber Si!eoftatt. ©regor VII. fliegt in bie GngelSburg. ijeinrid; IV. uutcrl;aubelt mit ben 9iömern. §eroifd;e geftigfeit bc8 ^a^ftcS. Sorbau i^on dapna liulcigt bem ^löuig. Sefiberiue »ermittelt ben gricben. ©cl;cimer i^ertrag ^ciurid;'8 mit ben aiömcrn. ©ein ^Ibgug nari) Soöcaua. 2)fif5gUidte yfooemberfl;Hobe @re« gor'e. Sie 9fcmer »verbcu Irem .^tönig eibbrüdng. ©. 218.

Csii^alt t-cij ticvtcu sJ^aubeiJ. VU

3. %biiic[ Ä>einvidVi< nad) (iaiiH-Miüeu. ilbfaü bcr 9iöniex toou ©ve» ger. S^r Si'antclmut iinb ibvc gcill^eit; UeBergabe bev ©tabt. ©vegov in ber (gngel«burg. (Sin rl^mifc{)C«! Parlament fe^t it^n ai, unb crljcbt eicmcne III. iloifevticimitg ipeinvid/S IV. (gr [türmt baö ©e^tisouium, unb bat^ Sa^itol. Xic 9unncv belagern ©regor in ber engelötnirg. 2}er 9icrmannenI)evjog rücft jum giitfat^ Ijexaw. Slbsng §einrid/ö. (Sinnaljmc 9tcm'ii burc^ 9iobert. gurd^tlmrer 9iuin ber @tabt, unb il;re6 S?oIfe^. ®. 226.

4. §ilbebert'6 Älagcftinnnc üier ben %a{l 9tom'«. 9iuin bor @tabt in ber (Epod;e @rcgor\s ^'1I. @. 238.

5. Slfcjug ©rcgor'e VII. in'8 (Sjil. ©ein ©turj. ©ein Stob in ©alerno. ©eine ©cftdt in ber SBcItge)d;ic(;te. ©. 243.

©iebenteö (Sa^)itel.

1. ®efibeviug fträubt ftd; gegen bie Siava. dx tvirb in dlom al3 SJictor III. gewaüfam erlauben. (Sr fiiebt nad; 2)iünte ©afino. (Sr nimmt bie ^^a^ftwürbe an in Sa^>ua. ©r wirb in 9fom geweiljt. 3u[tänbe in ber ©tabt. sBictor III. f(ief)t unb ftirbt. Otto öon Oftia alg Urban U. ©. 250.

2. 2(nfange Urbau'ö II. eiemenS III. im SSefilj toon 9tom. Sie 9iormannen fübren Urban nad; 9tüm. ©eine troftlofe Sage. Sie !ßev* mälung Sliatl^ilbe'ö mit SiJelf V. i^einrid; W. febrt nad; Stauen jurürf. ©eine neuen tänUjfe. Sic 9tcmer rufen Giemen« 111. Sie 9iebeÜiou be« jungen Äcmab. Srcfttoje Sage be8 Äaijerö. Urban IL bemäd;tigt fid; aiom's«. a5Ii(f in baS öbe 3iom. ©. 257.

3. 3uftanb ber SBelt in gotge be3 Sntoeftiturftreit«. So8 «JJ^äno* men ber Äreujjüge. Kräftigung be8 ^a^fttum?. Urban II. ^^rcbigt ba^ Äreuj. 93ert)ältnij3 ter ©tabt 9iom ju ben Äreujjügen, unb jum 3iitter» tum. Sie 9iormannen Stalien's nel;men ba6 treuj. Snrd;marid; ber iireu3fal()rer bnvd) dtom. 9iüctfe[;r Urban'ö II. in bie ©tabt. ©. 267.

4. 35erf)ältniB §eiurid;'ö I\'. unb beö ÄaifertumS jum erften Äreuj* jug. Ser ^apft ftettt fid; an bie ©pi^e ber äBeltbetucgung. iffielf V. trennt fid; ^lö^Iic^ öon ä)iatt)i(be. Sie SBelfen gel;en jum Äaifer über. §einric^ IV. fel;rt nac^ Seutfd;lanb für immer gurücf. ©d;tuß feiner tra* giften Ääm^jfe. Uvban IL ftirbt. ftönig .ftonrab ftirbt. (gnbe §einrid;'ö IV. ©eine ©eftalt toor bcm Urteil ber 9facf)trelt. ©. 274.

5. Sultur 9tom'g im XI. ©äculum. gortbauernbe Untliätigfeit ber römifc^en ©eiflticbteit. ©uibo ton ^Ircjgo etfinbet bie 9?oten. 3"ft«nb ber SBibliot^efen in unb au^er 9iom. Sie ^om^>oia. 3Dconte Safino. ^^arfa.

VIII 3ufialt bcs t-ievteu ^aufeig.

Xa? jRcgiftvum bes @regov »>ou Saline. ■Subiaco. 5Infänge »on ®amni* hingen römi]c6cr 9tegeften. Seuötcbit. 2Jiangel^afte gortfe^ung ber "l^a^^ftgefcbic^te. Sie 9fege[ten ©regor*« VII. ^ier ©amioni. 33cniäo. •Jlnfelm t>cn ?ucca. (gtreitfAviften über bie 3nteftitur. 2tebnlirf)e literarifcfte Setregung feit ber italienifcben 9tetoolution öcn 1859. @. 286.

(Srfteg eapitel.

1. '';^aicflaIi« II. Job SßJiSert'ö. 9?eue ©egen^'dpftc. Xev vebeüifd;e lUtc[. Uv)>rung beS Ökfc^Iedit^ dolonna. ÜtebcUion ber Sorfi. Sr^ebung iDiaginoIf'ö. @raf SBcrner wn Slnccna jie^t nac^ 9tom. Unterbaublungeu •"i^afcbalig' II. mit ^eiuinc^ V. Soncil ju ®uaftaüa. ®er %^ap^t reist iiac^ graiitreicf). 9leue (Sm^jenmg bc§ ilircbeiiftaat^. @. 301.

2. 9icmfal;rt i^einricb'« V. ^ülftcfe Sage ^].^aic{)ali«i' II. igcbUMCrig» feit ber Söfung beg Snbeftitiirftreit«. Ser %^a)p\t faßt teu Gntfchluß, bie Sifcböfe jitr 9?ücfgabe ilirer Ärcngüter ju junngen; ivcfür Cer Äaifer auf bie Suijeftitur ijcrjicfjtcn fcü. llnterbanbhmgen unb 3?evträge. ^.ciu^ ric^'S V. Sinjug in bie Seonina, unb fein tüf)ner @taateftrei(^. ©. 312.

3. S'ie 9tcmer ergeben ficb. Ueberfaü unb gcblacfit in ber Seonina. öeinric^ V. jicbt mit ben ©cfangeneu ab. Gr lagert bei 2:ifoli. Gr jUMugt bem ''^^a^jft baS '•^.H-itnlegium ber Snteftitur ah. Dceuer Giujug in bie 5!eoftabt, unb ilaifertrcnuug. ^cinrid; V. te^rt I;eim. ©d/redlidieS Gr- »uad^eu ^afc^ali«' II. im Sateran. ®. 326.

4. Sie iPi|d)cfe erbeben fid) gegen '^^aidmliö II. unb baö '^Irii^itegium. Gin Goncil im l'aterau caffirt e?. Sie Legaten bannen ben ^taifer. 5l(ei-iu«( Äomnenu« unb bie 9temer. S3e(e^nung beS 9?ormannen^erjog8 SBil^elm. Sob ber ©räfin 9}iatf)ilbe. Sie ÜJ?atI)iIbifc^e (gc^cnfung. @. 336.

3ireite? Ga^Mtel.

1. ^^afd^altö II. i^cvbammt ba3 ^riötlegium. .ftrieg in :){oni »regen bee ^tabt^räfecten. ''4>icr ?ccnc. ©eine Surg am l'farceüuötl)cater. Sie Siaconie €. DJiccla in Garccvc. 5lbfaU ber Gampagua. j\viofcn. .^pciu^ nd; V. fcmmt uac^ 9iom. glud)t bcs '•;^afd;aliei. 5l?urbinn^ wn Öraga. '43tclemäu« toon SuScuIum. 9tiirffcbv unb Seb '•;>afd;ali*' II. £ciuc Senf» mälcr in dtciu. 3. 316.

^nlmlt ^ec' ricvtcu x'" -.tx:'*. i\

2. lie ^Taugi^aiü üteviaKcii taö doucUwe. ©cfaui^euual^nie uiit SKcttuu^ ö^clafiiii'' 11. A^ciiivid) V. fcmnit md) 9icni. (Vliiri)t ©clafiiuV 11. !S)er Äaifer ergebt 23uvbtuue aie ß^regov VIII. (ix fe^vt md) tem ^cov* teil beim. @eliiftuö II. aie Sd^u^flcl;cntev in 9tem. Sie i5vangi^^alü über-- faUcii ibii 5um 5iveiteu 2>ial. dx flicht uacf) 5•ranh•eid^ Sob bicfcS iiu- glüdlid^eii ©reifet in eiun^. @. 358.

3. lialii-lue II. llutevl)anblungeu mit ^-»eiiuicf) V. Goncil 511 9ieim^. Salijt fonimt uad» 3talien. @ciii Sinjug iit JWom. ©tuvj bc8 ©egeu- Vopft« in Sutvi. Tie mouftröfcn ^vinnifjügc be«i iPfittelaltere. 3)a8 Jl^ovmfcr (£oncovbat. .^-»eilfame (ävid^üttevuiioi rev Seit buvd; teil Csuecftititrftreit. gricbli^e $cvrfd)aft Salijt'« II. in r)icm. Senfmäler im Lateran. Xoi (ialijt'e 11. >£. 370.

4. 2ß}al}lfampf. Sa« ®efc^led)t ^ev gvaugi^^ani. .voiicriitö 11. a>irb "•^Ja^ft. ^ob ^einridj'ö V. 2ev "l^^^ft anevtcimt ?otI)ar al8 beut)d;cu Vö- llig. Sie ^ol^enftaufen crl;ebeu tie SBaffen. Ütogev bcn Sicilieii evjUMiigt bie SBcle^nung mit Slpulicii. Job §cnoriu6' II. @. 382.

dritte« Sapitet. ' ' ,

1. Sie ^Medecui. 3^re jübi)d)C 'ilbhmft. Sie vi>mifd;e Csubeu^ f^nagoge im XII. 3al)v^unbert. %^([xM 2(o. v2ein @o^u, bcv tiavbiual "^etru«. gc^iöma ;j»ifc^en Sniicccu, II. unb 3tnac(et IL Suuocens fliel;t iiac^ grantreid). Sro^igcr ißricf ber 9icmer an 2cÜ)ax. 3Inaclct II. toevleil;t 5Wcger' I. ten Site! ccS Äciüg« toon «iciltcn. @. 391.

2. 5i3enil)arb »>on (flairöauf n,nr!t für Sunocenj IL ittomjug bei< -^javft« unb 2ott)ar'«. 2«utige .'öartung xHnacIet'S IL SL'otl;ar unrb im l'ateran gefrönt, gr tcbvt fvud;tlo8 I;eim. ^wdic 43ertreibuug toou 3nno» ciWy (Scncil in ^ifa. 9toger I. bestvingt baö rebeüifcfie 2ipulicn. ^iveiter 3ug Jotljar'g nad; Stauen. SJcrtreibung 9ioger'ö md) ©icilien. ©treitig^ feiten ätrifd^en tcm ^a^jft unb bem ^laifer. §eimfel;r unb Sob Sotl^ar'ö. @. 4U5.

3. mäU\)x Sunocenj IL nad; 9iom. Scb 2lnadet\^ IL iMctor IV. ©egenija^jft. 9iom unterwirft fic^ Snnocenj IL Sa« (iiftercienfertlofter ad Aquas Salvias. Saterauifd^e« Soncil won 1139. Äricg 3nuocenj' IL gegen JRcger L; er ancrfennt bie i>ccnavd/ic Sicilien. 5i-'i*^t^l^<^2 Stjütig- feit beö ^^apfts in 9Jom. Ärieg ber ^ferner mit 2ii:cli. 3nnocenj nimmt Sitoli in 3^u(5. Sic ^lijmer erf;cbcn ftd;, fcl^H'n tcu «Senat auf beut (iavitcl ein, niib Snnoccu', IL ftirbt. e. 41(j.

23ievte§ Ga).MteI.

1. 5)ie lombarbifc^en @täbte=9te^ufcli!eu. Snnere 3uftänbe ber @tabt 9tom. Ser ißürgerftanb. S)ie Sannerfc^aften bev SKtlij. '^^oV'okuei;' 'äid. ''4)atricier*2(bet. Sanbabel. SJevfaU bev rcmifd;en Saubgrafeu. 2tbeIg*OIigavd;ie ber Consules Romanoi-iim. (Svl)efcung beS S3ürgev» flanbee!. ®tiftiing ber ftäbtifc^en Sommuue. S^er große Stfin^abel \)'äü Sum fap\t. ®. 429.

2. 3)a8 Sa^itol in ben buufeln Sal)vl;uuberten. Mmälige |^clitii"cl)e Siebergeturt beS Sa^itol^. ^M in feine S^rümmer. 2Bo [tanb ber 3u« ^itertcm}>el? @. 3)?aria in Straceli. ®ie ?egenbe ijon ber SSifion Octa* oian'ö. !S)a6 Palatium Octaviani. 5)a§ Palatium - Senatorum. ®er er[te ©enatspaloft beö iOtittelalterS auf beut ßa^itol. @. 438.

3. Strnolb bon ^Breecia. Seine 2d)xt »ou ber 91otoenbigfeit ber (gäcularifirung ber Äirc^enf(aaten. Seine 33erurtciUing burd; icn %^(ipit. Seine glud;t. Söleftin 11. SuciuS II. lam^f beö ^nipfts unb ber (Eon* fuln gegen ben Senat. Ernennung beö ^atriciuö Sorban '•^pierleone. Sie fenatorifd;e Slera. Lucius II. unb Äonrab III. S)er ^^a^jft [türmt bas Sa).ntoI, unb fällt. S. 451,

4. 2ßal;I unb g[ud;t Sugcn'ö III. 2)ie 9iömer fd^affen bie ^>räfectuv ab. Strnclb Den S3re5cia in 9iom. Seine 9tatfdj{äge. ©vvicfetuug beg rijmifc^eu 9iitterftanbee. Sirlnng ber 9tei.^oIution auf bie Sanbftäbte. (Sugen III. anerfennt bie römifd^e üie^ublit. Sf;avafter ber vömifcften Stabt^ verfaffung. ^ti-'^i'e 5-Iud;t Sugcu'ö lU. Siam]>i beö Sjolfö mit bem Slbel. {Rebellion be§ niebern Sleruö. S. 33ernl^arb fd;rei6t on bie 9tömer. SSer* Iiältniß ilonrab'§ III. ju ^lom. ©ugen III. in Suöculum. S. 463.

5.' Sd;rcikn bc§ Senate an Äonrab 111. ^'oIitiid)e Sbeen ber 8iö* uier. 9iücffel;r (gugen'e 111. Sein ivieberlioUeS Sjil. Einträge ber 3tömer an Äonrab. (Sr ruftet ftd; jur ^omfaI;rt, unb ftirbt. griebric^ 1. befteigt ben beutfd)en Jron. 33rief eines 9fömerS an biefen Äönig. 9tom, baö <)iömi)d;e 9ied)t, unb baö 9teid;. Sie Gonftanjer SBei'träge 3\oifd;en j^iie^ brid; unb Gugen. Stufregung ber Semotraten in diom. 9üidfet)r tSugen'« in bie Stabt. ©ein Zoi. S. 476.

g-ünfteö (£a^MteI.

1. StnaftafiuS IV. .'pabrian IV, 9iom unter bem unterbiet. 33crtrei()ung 3(rnclb'ö tniu ^reocia. griccrid; I. fouimt juv Atrönuug.

5)il&a(t h\s »icvtcu $Panbc9. XI

(5*cfaniicitiuiTinic ?fvnplb'?. Sev ©teigBü^clftrcit. SRcbe ber «Senatoren i>cv tcni MÖniji, nnb bcffen 5(ntnjcvt. 3"3 "^f^ dlom. @. 4()9D.

•2. ilrönung gviebricf;\^ I. (Svbebung ter 9ißiJicv. <Bä}laä)t in bev V?eonina. §invid)tnniT; 9ü-nolb''ö i>on sßrcScia. ©ein (Sfiavattev unb feine 3?ebcntuni5. 5It3U3 gviebvitf;'^ in bie Samjjagna. ^eirnjuij nad; 3)eutfc^» lanb. e. 504.

3. .Oabvian IV. befriegt Siirietni I. in 5tpnlien. @v iDirb gejtt)un= gen, if)m bie S3elel^nung ju geben, griebe §abvian'ö IV. mit S)toin. 9Jii^» ftimmung gnjifdjen bem ^^5a^^ft unb bem ^aijer. Sie fombarbifd^en ©täbte, unb §abvian IV. dx übevivnrft ftd; mit gviebricf;, ivelcf)em fid; bie SRÖmer näl)ern. S^ob .^tabvian'ö IV. (teine Söirffamfeit. ©eine Ätage über ba« Unglürf, ^apft ju fein. @. 515.

4. @d;i4inta gtüifd^en S3ictor IV. unb Sdejanbec III. 2)aö Soncil JU ^atoia anevfennt .^Bictor IV. iDiutigev Siberftanb lle^anber'ä III. (Sr fciifft nad ^^vanfreic^. ^f^'ft'^^'i'JiS ^^t»" 9-)iciiIanb. Xob 33ictDr'ei IV. %sa^ fc^alif III. (S^riftian bon dJlain^. Silejanbec III. fe:^vt nad; dtom guvitd. Sob Sßilt;elm'« 1. ©er griec^ifd)e ^aifer. griebrid^ fommt naä) Stauen. Ser lombavbifc^e ©täbtcbnnb. 9iainolb öon SiJtu rürft in bie 9^ätie 8tom'§. @. 526.

5. 2;u?cu{um. S3crfaü ber !5:u6cnlanen. SRainoIb vücft in 2:u«cu= htm ein. Sie Stömev belagern il^n. S^riftian toon SJJainj fommt jmn Sntfa^. @d)Iad;t bei 9JJonte ^orjio. gurd;tbare Dtieberlage ber &iömer. griebric^ erftürmt bie-2eonina. @lurm uub (Sinna^)me be§ @, ''^Jeter. Unterbanblungen mit 9iom. gluckt Slfeyanber'ö HI. griebe jtüifc^en bem taifer unb ber dk\>i\m Siom. Sie ^e[t üerfc^lingt griebric^'« ^m. ©ein mgug ton 9tom. ®. 539. . . -

©cdiSteS (Sa|.Mtet.

1. Äamipf ber Iombarbifd)cn ©täbte mit griebrid;. 'ißafc^atiö III. in iRom. Salijt III. Stu^culum ergibt fid; ber Äirc^e. Sie 9iömer taffeu ^ilkjanber III. nid)t in bie ©tabt. ©icg ber Sombarben bei Segnano. griebrid) unterljanbelt mit bem ^apft. Sougreß unb griebe ju Sßeuebig. 2(Iejanber III. )d;Iiefet grieben mit 9tom. ©ein triumfirenber (äinjug in ben Sateran. ©. 552.

2, Sie Sanbbarone fe^en ba6 ©d^isma fort. Ser ©tabt))räfect 3o= l^ann. Ärieg ber 9tcmer mit SSitcrbo. dalift III. untcrunrft fid;. ?anbo toon ©ejjo, ©egen^abft. Soncil in 9tom. Sob ^Ifefanber'^ Iir. (1181). ©. 5G1.

XII Tsiidalt bcv^ iMCvteu 3?anbe?.

3. ?iiciu«i III. Äricg ter SRÖmcr mii Jugcuhtm. JcC S^jviftian'^ öon 3T?aiu5. ?uciu« III. ükvivivft fidj mit bcm Äaifev. Sr [tivbt in ^i-- roua. Urfcan III. ®ie ficilianifdie Apcivat. ^einrtcf; VI. rüdt iu bte Samvagiia. ©regov VIII. Siemens III. j^riebe mit tev 9te^niblif 9iom (1188). @. 566.

4. Ter Äreujäug. 9tic^art ?ö»reut)evg jiel^t 9iom toovbei. Xot grie«= tiric^'ö I. Sökftin III. Äaiferfrömtng §einncf)'«i VI. Sie dt'ömex 3er* ftörcn Kugculum. gaß ber ©rafeit von SuScuIum. 35evI)äItuiB beä 3lbelö jur veniifd)cn 9te^ublit. 5{enberung ber Serfafjung. SSenebict Sant?» bomo, (Senator, ©iotoauni Sapeccio, (geuator. Oioüanni ^ierkcuc, @e* nator. ^einric^ VI. teruid;tet bie iiormaunif($e Stinaftie iu Stcilien. ©ein fcfmeüe« Silbe. Job Sö(eftin'^ 111. S. 57it.

vgicbeuteö (£apitel.

1. Uncultur Siom'e im XII. 3al)r{)unbert. Xaß juftinianifd;e 9fed;t. ®a§ canoni[d)e 5)icd)t. Sie ©ammlitng be« 51I6inue. 3)er Liber Cen- siium be« denciue. Sa« ^ontiftcale. betrug 9!)?attiut^. 3o^nu Siaco^ nu«. @. 595.

2. Mirabilia Urbis Romae. @. 609.

3. 9tömifd;e 33ilbfäulen*@agen. 3>irgi[ im SDtittelalter. Ser 3«"= berer S^irgiliu?. @d)itberuiig be^ dtahU 33cnjamin am Sitbela ton diom. @. 622.

4. Sie 2)?omtmente unb i^re SSefi^er. Ser Senat forgt für if)rc (Sr^altung. Sie ©äule beö Srajan, nnb be8 33farc 5Iurel 'i|3ri>jat=^5(rd;i^ tcctur im XII. 3al;r^nnbert. Ser Snmi be« Jiicolau«. Sie Sürme in 9iom. @. 638.

5. Sird;lid^e Slrc^itectur. 3br Sieberaufleben im XII. 3al;rl;unbert. @. 9D?aria in Soemebin. @. üKaria in SraStetoere. Sie 3}Ja(erei in 9fom. 3(nfänge ber 33ilbl)auerhtnft. Sie erften SoSmaten. (äugen III. unb So* leftin III. beginnen ben S3au be« SBaticanifc^en ^alaftö. ®. 647.

©efd)i(f)te

^«r

Stöbt 9J ü m.

SSierter ^anb.

5icbciitc$ ßud).

©efitidnc ^ov 3tabt Oi'om im XI. 3al)vbiinbcvt

ö)if fliTov iug, 6kfct)id;tc tci Stntt ^iciii. I\

(r-rftc^5 (Kapitel.

1. Tax* i^evl)ältuij5 bev @tatt ')ioiii ]nx ilHiti^cidiiclilc im XI. CsnlnbiiiiL'erf. iIiMvtuiu;i tev ftäHiicdcn (Sicmciitc auf t-iw '|>avfttuiii. 2ie i'oiiibavtcn ftcUcn ■JlvMnii 5111U .Möiiiii, tie dihmx te«* Gvc'k'centiiw -Zdnx 3of)anit ',11111 %\üu ein« auf. leb Siiltefterö 11. a. KM). 3ol;auu XVII. uiib XVIII. Xu{< ciiliini iiub feine @vafeu. >gevniuö IV. '^a^^ft. (Snbe be^i ^cfHinii SrcS- ccutiue, im 3af)r 1012.

®al elfte .3»i^t-{)unbert luav eine ber bebeutenbfteii 6VodE)en in ber ®e[c^id)te be§ ^^apfttum§, lueniger in jener ber (Stabt 9toni. (Sin fo großer ©egenfa^ non tiefem 'l^erfall nnb plöfelirfient 3lnffrf)lining einer 9)lad)t ift nirgenb anberStuc gefef)en lucrben. Seit bem 3ln»gel)n ber Ottonen Jinebert;oItcn fid) in Sioni 3uftänbe, Jüie nad) bem %aü be» 6arplingifd}en ^eiö)^. ®ie päpftli($e ©elüalt fanf moralifd; nnb politifd} jnfammen, bie 6tabt aber ftrengte fid; an, it;r fid^ für immer 5U ent,^ief)n; bod^ bies gelang i^r nid;t, ineil bog ^apfttnm aU ein nnjerftcrlid^eS, aUer ftübtifd)en (Sntiindhing feinb- lic^eg ^rincip jurüdblieb, ba§ nur t>crübergel;enb nieber- gebrüdt, nie entfernt inerben fonnte, nnb burd; bie .^ülfe frember 9}Jäc^te immer lieber fid) anfrid^tete. ^n 3loni fanb fid^ fein 33ürgertum a\§> fefte (i3rnnblage für eine ineltlic^e ^-Berfaffung ; es iraren nod; immer nur bie mäd^tigen 2IbeI«- gefd)Ied)ter, bie (Sav>itäne ober grof^en l'eljnc^üafaUen ber Äird;e

4 3icbcutcÄ i>udh evftc^J GaHtcl.

in etabt mit» Saiib , \velä)e ben ^^äpften bie ©eimilt entriffeu iiiib mit eiiianber banuit Fainpiteii. 6ie bel;err[c^teu 9iom in ber elften ^-lälfte be;? XL ,^sa{)rf)nnbert^v ül§> ^^atriciel\ er= nannten ^^uipfte an^ il;ven @ef (^Ie($tern , machten ben t)eiligen <Btu\ ^n il;reni {^aniilicnbefi^, nnb ba^^ ^^nipfttniii üerfanf in eine fo fc^rerflic^e Barbarei, ba§ bie Reiten ber lun'lüorfenften Äaifer be^ SlltertuniS nad) dlom §uriicfcjeM;rt jin fein fd)ienen. Sobann aber trat jene nierfnnirbicje ^)ieaction ein, lueld;e bnrd) bie ^raft einefo atjnnncjelüfen bentfd;en J^önicj'o nnb ben ßifer beutfc^er ^^apfte bie rLMnifd^e Äir^-'e an§ il;rein Verfall, h.ninberbar fd^nell, jn einer SBeltniad^t erl;ob.

S)ie ftäbtifc^en ^erl;ältniffe linrften bajn fel;r luefentlid) mit ; benn bie @tabt felbft gab bie näd;ften SJcctine für toelt; öefd)id)tlid;e ^^Beiregnncjcn I;er; i(;r iebex^inalic3e'o befonbcre^^ iser^ ^ältnif? 3n ben Äaifeni nnb jn ben ^nipften, felbft bie ßreic3= niffe in bem engen Ärei§ il^rer 9)ianern, ibr 5löiberfprnd; gegen bie päpfttic^e .^errfc^aft, bie 53ebrärtgnif5, in lpeld;e bie ^Hipfte burd; hen Stabtabet gerieten, ber fortbanernbe ^iM'tiinb "con ^ülföbebürftigfeit, ^iotlüet;r nnb 2öad)fanifeit, in bem fie bort ert)a(ten iunrben: fnr^ alle» bie» brad)te äBirfungen in bie gerne nnb Jr>eitreid;enbe poIitifd)e ^.k^ieljnngen tjerfor. Wlan barf bebanpten, ba§ ol;ne ben beftänbigen äBiberfprnd) ber gtabt ^Jtom gegen bie päpftüd^e ^errfc^aft bie ®efd)id;te be» ^HipfttnmS nimmer ben ©ang Un'irbe genommen l)aben, ben iic üor nnb nad; C^hegor VIT. naljm.

2)er 33egriff be§ rDmifd;en ^luitriciat» nnirbe feit bem Slnfang bc§ XI. i^jaljrljunbertig üon einer nieltgefd;i(^tlid}en Jöebeutung. S)en bentfd)en j?önigen, iueld^e biefen ^atriciat bem 3(bel 9toin'!? eiitriffen nnb an bie bentfdie ilrone brad; ten , uertiet; er mit ber Wenmlt über bie Stabt and) ba^5 9ied;t

Tcv "ivitviciiii^ 3oI)annc{> livcciccutiiiv*. 5

ber 3?efet3iiiui beö l)eiligen <BtnU. (St luurbe gevabe be^= balb bev luldifte Giccicnftanb be§ .^ampf^^ ber fid} befreinibeii >?irdie mit ber ctaatyi-^ciuiilt. ^s^mc t;atte Faiim ben 3Bcij bor innern 9ieform betreten, aU [ie üd) mit aHcr Äraft bemübte, biVo '^\od) ber '^Hitricier absuirerfeii. 2öcber 3(bel!?päpfte, noä) iTöiiiijvpöpfte foCfte e^ md)v i^ebcn, bie ^sQVftluaI)( foüte frei gemad&t, bem (Siemes allein nbertracjen luerbcn. £c c^ab ber €tabt = ^^Hitriciat bie ^eranlaffuni; jn bem berüi)mtcn 'J^al;!- gefe^ ^^icefans' II. nnb jnr ©rfd^affung beS 6arbinalc^=(5onc= cjinme-, nnb enb(idi erireiterte iid) ber Streit bor ^^äpfte gegen ben ^atriciat ^n jenem allgemeinen nm ba^? 'Sicdji bor ^niteftitnr iiber^anpt.

^or grofte 3"^''ßftitnr = Streit, ,^nm 3:ei( ennad)[en auf t^n ^^^erbältniffen ber Stabt 9^om, bel;errfd;t and; beren ®e= )d)id)te in ber legten .»oälfte be» XI. ^^itjrl^unbcrt^o. ^)iüm blieb [eine Gnelie nnb ber ©c^aupla^, wo ba^o ©onie .^iIbo= branb'e feine ftannenenmrbige 3:{)ät!gfeit entfaltete, um nidjt nnr einen neuen Äirdionftaat mit ^-i^afarienlänbern jn grnnben, fonbern ba§ ^;|]apfttum, nad) feiner Befreiung iiom '•^satriciat, §u einer Uieltbel^errfcbenben 33iad)t um^ugoftalten. £ang= bauernbe 53nrgerfriege , furd)lbare 6d)idfa(e famon in ^olge be§ großen Äampf^o jiüifd^eu ber Äird)e nnb t^^m Staat über ba§ unglndlidje ^){oin, nnb luir luerben biefe i^ämpfe nod; in ba§ XII. 3al;rl;unbert fid; l)innberjiel;en fei}n, bi'5 and; bie Stabt felbft, in ber d'^odje ber lünnberbar enivorblüljenben Stäbterepnblifen Qtalien'^, ans fo großen ßrfd)ütternngen in neuer ©eftalt aU Slepublif l;erDorgel;t.

dUd) bem STobe Otto'§ III. fat) fid; alfo Italien non feinem Äcnig, 9flom wn feinem iCaifer befreit. Äein (Srbe fonnte bie Xitel bei^' erften Otto beanfprud)en : ein günftiger

g ©ieteutcv^ ^-Piirfi. (irfteä (fapitel.

^(ugenblicf für bie :[5tanener, 'i^k beutfd)e 5^öiügÄ ^ unb 5?a{fcr-' geli»a(t iibev if)r l'anb für erlofc^eii 311 erflären uitb \l)vc eelb^ ftänbigfeit 511 erriitcjeii. 9torbttalien übertnuj bic £1 one ber Vom-- krben, luie jur 3eit "öerengar'io, fofort einem einl;eimif(^en j^nir= ften, beim fd)on ciiii 15. g-ebruar 100:2 eii)ob man 511111 iTöiiig l>(rbuiii, 'i)en ä)farfgrafeii üon ^ürea, einen iimi^tigen unb gelüali:= tf)ütigeii ^errii , ben Ctto III. in bie 9teid;»a(^t erficirt l;atte. S)ie ^'Körner festen bem @o[;n be^ berüf;iiiten (Sre^^cen^ tiuc ta§, patricifd)e Xiabeni auf's |)aupt, nnb ^of)anne» f?errfd)te feitl;er ^e\)n ^at;re lang aU Signor ber ©tabt. ' <Bem &e)d)ied)t, bem beutfc^en Königtum feinb, iimr t)tn ^iönieni teuer; für bie ^•reif)eit ber ©tabt l;atte e§' geblutet. S)as ^^olt ipanbte fic^ üon ben ©rafeii 3:uSculum'c^ üb, bie tien auffteigeubeii ©lan^ ber (Sreslcentier beneibeten. S)ie SSer- iüanbten beS ^atriciuS, 3ol;ann unb (SreecentiuS, 6öt)ne 53c- nebtet'» unb ber 2:^eoboranba, be^errfd;ten al-o ©rafen bie Sabina; ;^ol)amie^, ber äftefte, nannte \id) fcgar ^'»erjog nnb Älfarfgraf, ineUeid;t ireil er nun and) ©voteto nnb (ianicrine regierte. Gincii anberii (Sresgcentiue niad;te ber ^^satriciue juni Stabtpräfecten ; ' feine eigene €d;n:efter ^togata, nun «Senatrij:

' iMortiH) vd't) )p,so Inip. Johtnnies C'iTSccntii fil. urdiiialus est |i<iliiciiis, qiii Jolianiiem et Crescentium filios praedicii comitis (lUnediclij uL dilectus consanguineos aniare coepil. Cliron. Farf. (». öil. Gv tritt alö Patridus Uibis Romae auf a. 1003 (Rig. FarJ'. 11. 64t)). 5\-aft aüc iJicucvcii ßlaiibcii, taf? Ottc 111. tiefen 3i>1hiiui au>^ Viobe ]n tiffeii l)iuttev jitm '|n-äfecteii :iiacl)te, aber iiici;t«< iH'ftäticjt ries<.

^ '2te^^I)aii xi-ax iicd) a. 1002 '|n-äfect (Uvhmtc an^!' ^. So^nia, Mscr. Vatkan. 7931. p. 30). Ter ^jn-äfect Civc<?ceiitiuv< fiMinnt feit 1003 iit Uvtunteii vun-. (iouteUniuv< do Praend. Urli. iieiuit ihn falfrf) de Turre fo I;eif;t fein iHuiCev: iliiriiiiis qiii vucor de Turn' . . . Cresceatio oliin |)nlectu geniiaiio im o. a. 1(130 lö. -iicc. , lieg. Farl". n. 620. 2:cv "Jßväfect (ivev?centins? ivav nietet i^vntertee '|\itvicinc< OM-'liann, renn fonft Kitte fid) Äiavinne Cdt« '•|^atvicin«>, nnt nidu tc^^ 'In-äfccten i^-utev jn fein geviilinit.

Ter 'l^itviciuv^ Csi-'lHiinicc* livci^cciitiii«i. 7

ter ^Uömev, (uUte cv mit Cctauiaii oennält, bcm (ioI;ne ^ofef'cv e'mci- (aiu-\obaibi|dieu 3)iir im €abiiii|d)eit. '

S}er i-;rci[e ei)Iveftcv beflagte inbefj feine i^erla[)eiil;eit iiod^ ein ^ahv la]\c\ in bcm i)ben i^ateran, \w er bei feinen ijeliebtcn ^;|?ercianienten 3:reft fnd;en mochte, bil il;n ein biel-- Ieict)t tjemaltfamer 3: ob am 11. 3Jiai 1003 erlöste. Sein britter ^(ad)!^!.]«- fe^te il;m ein SDenfmal im St. ^t^^»^!'^'/ nnb nod) l;eute fann man bort ba§ ^oh bcio berütjmten ^^apfte^ leten nnb ber inelen Segenben gebenden, lr>cmit bag 3Jtittel=

' ^wä au^flcseichnctc Urfuubeu Reg. Farf. ii. 504 (CctLn-. 1007), u. n. 523 (OcUn-. 1013). Tic erftc beginnt: In uom. I). D, Salv. N. Jesu Chr. Temporib. Dni Jolii.s Suninii Pontif. et XVIII PP. et Dni Joliis Patricii Ronianor. et Ven. Raiiierii Epi, et Dni Oddonis et Crescentii inclitorum Comitum Territor. Sabine. In Meuse Octbr. Ind. V. Consfat nos dorn. Octavianum Vir. niagnif. filiuni cujusd. Joseph, seu et Dorana Rogatam illustrem jugalem filiam cujusd. Crescentii bone meni. pro anima Dni Crescentii genitoris mei, et Domne Theodore genitricis mee supte Rogate, et pro anima Joha n nis Patricii Romanor. germani mei et Senioris nostri . . . 3n n. 523 nennt Cctal^ian Dominam Rogatam Senatricem con- jugem meam. Octauianö 2öf)nc Obto nnb Srct^ccntinö trarcn ©vafen in ber (Sabina nm 1()24, nnb bicfc ©raffcfiaft blieb bcm @efcf)lerf;t bi:g ''itnfang saec XII. 3d; bemerfe, baß bic Stamnitafet biefeö .^anfcö tum SV^anbio (Sabina sacra p. 131) ganj nnI;iftovi)d; ift. iMcünebr ift fie narf) Uthinbcn biefc:

Joseph Dux in ber Sabina. Crescentius Dux f 998 ^ Theodora.

i Octavianus ■^ Rogata. Joh. Crescentius Patricius

! t 1012.

Oddo Comes Crescentius Maioza

i'crmält mit l)od;i. üermärt mit uermätt mit

1022. Theüdora. (ircgoriusSo^m

I SBitttoc loco. be§ Amatus

'Jüi.annes. ci^^^iHti^. l_ f'""'^_^. J";' "'"

'"'• 1049. ^Johannes. Cencius. Guido.

'Octavianus. Öddo.

.1. 1093. i '

8 eietentC'^ ^iicft. ßvftce Sa^^itel.

alter ba§ ßeben biefe^ „3)iagier§" au) beni StuI ^^'etri aus^ gefd)iiiücft l;at. '

^te @rab[d)rift flagt, bafe nai^ feinem 3:rb ber griebe au§ ber Söelt f erf($ir>anb , bie Äirc^e in ä^erlüirruncj geriet. Slber bie 9iegierung glüeier ^äpfte naä) ii)m ift üMig bunfel : ^ol^ann XVII. <Bko ftarb fdion nac^ 7 9Jionaten, ipcrauf ^o^amie» XVIII. am 25. Secember 1003 ben t;eiligen <StuI 'beftieg; beibe Dtömer, ^Serioanbte ober bcd; ©efdiöpfe beö ']>atrtciu§, ber fie er^ob. '^

5Die 9tegienmg ^olj'itt^i'^ XVIII. tüirb in dlom nur in einigen UrFunben bemerft. ^ 2Bäi;renb feinet met)r al§> füni= läfjrigen ^vonttficat'5 blieb er bem ^'atricinS nntertan nnb lüagte faum fc^üd;terne Wide nad^ bem entfernten ilönig ücn 3)eutfd)(anb ju rillten. S)er 53aiernl;er3og ^einrid^, bort auf 'i)en Srcn gelangt, begel^rte ba§ ^^ip^^^i'^i^ i^i ^^i" beutfd^en 9Jation gu erneuern, aber giinfdjen ber ^aiferfrone unb it)m

' Iste locus mundi S3ivestri meml>ra sepulti

Venluro Domino coiiferet ad sonitum .... @. meine „Ön-atniälcr tcv vcnii)'rf;en ^<ä:j?[te." !glc).^I)aiiia ober 3;I)eotcva, \vcld)i Otto III. vergiftete, foflte and) it;u »ergiftet haicn, unb fcfion Sieg^ bert (t 1113) cjlaubte, ber STenfet babe ben ^'tcfrcmantcu gcljclt. Crbcrid) iMtafe, SiUtelin tcn fflialniöturl), Siavtin ^;^c(cnn>? n. f. ii\ luibcn bie !ö[tlid;ften ^e^jenben ijon 2i)Ii.H'[ter er3äl)It.

^ Cod. Vaticjiii. 3764: Johä qui vocatur Sicco luit. Rom. de regione biberatica sed. m. V. d. XXV. Jolis qui voc Fasanus de regione sccns porla metiovi sed. a. 1, 4vai^ Cod. Yalicau. 1437 in V toerbcffert. Jic Regio Biberatica ift in Regio Monliuui yi furi>cn, aber ben 9Janicn tveif] Jveber id;, ned) ivjjenb ein 'Jtntiquav in i)iim in erflären.

^ Seine crfte ß^^cd;c gibt ein Snftrument anc S. Cosma in JMica Aurca CMscr. Vatican. 7931. p. 33): Anno Ponlif. Du. Johis octabi- deciini pape in sede anno primo niense madins Ind. II. alfo a. 1004. ^einc (ct5te (ipod)t eriväbnt Reg. Sublacense fol. 88: anno VI. Joliis Will. Ind. VII. mense Januar, die XI, alfo a. lOOÜ.

ftaiib iio(^ ber :Oombarbe Strbuiu, äöniq irenigften» in feinen ^lIpenlHTgen. .s^einvicli II. Imtte \l)n im ^al)v 1004 3nnlcf= (lebvänijt, nid}t befeitiijt; in beni rekllifdjen ^'ania, baso er qkid) baranf verbrannte, l;atte er bie Jlrone ^talien'§ ge- ncmnien, aber er fel;rte nad; S)eutfd;lanb §nrüd unb über= liefe 9lom beni SJecjinient ber (Sre^centier. 2)ie Dtieberlage Slrbuin'io, bie ifri^nung A)einrid/g in ^salna, bie Grluartnng feineiS S^omjncjeÄ mod;te ber bent[d)en ^^'artei in ber fctabt einige Stärfe ferleibn nnb bie ^nüerfid^t ber (Srejocenlier be[4)rän!en. ^eiu iinirbe banuils ücn ben ©rafen 5;n^-cn- Inm'g gefiitjrt; benn anc- §afe gegen bie (Srelcentier l;end;elten fie ©l)mpatl)ien für bai? beutfdje Äönigtnm.

^•ünfäel)n 9)iillien rton ^)lom entfernt ftet;n nod; Ijente I)cd) über g-raecati bie nieIand)olifd;en 9ininen beio antifcn nnb be§ ntittelaltrigen Xn^^cnhun. S)iefe 6tabt "mar älter aU 9tcni, benn il;r llrfprnng iterliert fid; in bie 9Jil;ll;en be§ UIi)B, fon beffen unb ber Girce Sol^n S'elegonn^^ fie ge= grünbet fein füllte. 2(1^- lateinifc^'cr Crt fänipfte fie lang mit 9iom; it)r S^aw^ßt SJtamiliUio Cctaüiu^ nül;m bort ben legten 3:arqniniue, feinen (Sdjluiegertater, auf, nnb fiel bann in ber Sd^ladit am €ee 91egilln§. Sein 91ame blieb in biefer (Stabt eine gIorrei(^e Strabition. 33erül)mte (^efd;Ied)ter gingen au5 Stueculum Inerter, bie SJiamilier, bie ^^-ulmer, ^•ontejer, bie ^uuentier, unb r^or aüen bie ^sorcier, benn jene finftre 33urg irar W SBiege ber ftrengen (Satonen. ' Wlawdje ©eftalt au§ ber 33lüte5eit ber römifd;en 2Biffenfd)aft

' 2)ic 33cU'cf)nev tocu SJtüUte ^^orjio mößeu [trcilcii, oB bicfcv Tiamc i>oii 9Ji. 'iporciuö (lato, otcr i^on bcu Sd)Weiueii [tanimt. Montem Porcnli, UrfimCe o. 1151. Cod. Albini Vaticaii. 3057. fol. 1151. Uiit IC fdioii ?i. 1074 (■JtibOl; Aiuilysi etc. II. p. 357).

10 Siebentes S^iirf). (Svftei^ SiUMtcf.

fdblrcbt bem 25?anbver auf ben 3:rümniern 3:ii?-ciihim'!o t>or; er iinrb ben ^Ua|i fu($ei!, tpo bie 9Ifabemie Gicero''o imb feine ^silfa ftanb, in ber er bie Sriifcciilaiufdbeu Cliiäftiotien fcbrieb. 9)f. 53nihig, Ä^^ortenfiii« , l'ucuIhtS mib (5rafiii§, 93leteIIll^^ (Säfar, fpätere ^aifer f)atteii bort i()re i^ilfen; beim ber tliil^etibe 33frgl;Qiig War ju ^^cniergeitcii iion prad)tiiolIen l'cinbl^dufern bebedft, irie iioc^ kiite bie ©rcfeen ^"Ibm'io i(;re fd}öjiften ^isillen in ^yralcati befi^en, bem reijeuben Ort, ber int a)}ittelalter feigen gebaut irar, el)e 2:i;^ciihnii ncllig 3er= fiel. ' ^m X. 3aI)^I;inibert ftaiib StngciihiTit aU eine faft uneinnel^nibar berfd^anjte €tabt ba, Doli 9hiinen alter §err^ Iid;feit. 2öer bieg (i'aftell befafe, &el;errf($te ba§ :?ateiner- gebirg, nnb einen STeil ber Gampagna; nnb biefe Sage gab ^Tn^cnfuni eine gri)§ere ^ebentung, aU fie jebe anbcre 53urg ^aben fonnte.

®a§ bortige ©rafengefrfiled^t (de Tiisculaiia) ftamnite von 9}?aro,3ia nnb STIjeobora, nnb ber in il;nt banernbe ^-amiliennanie 3:l;eopl)Vlact ben^eiet, baf3 jener „(Senator ber 9iönier" einer ber 2ll;nen biefeS ^anfe^ ivar. SJJarojia'^ (£ol;n Sllberid} niodjte S^nc-cnhmi al§ nmtterlid;e§ @rbe be-- fi^en, boc^ T^ocumente reben banon nidjt. SBir bürfen bie 3:n§cnlanen breift bon 3:l;eop{;l;ract I;erleiten, aber ioir oer-- fd;mä(;en e§, ben Spielereien bon Stanimbännien ,^n folgen, bie nn'5 bi§ gn 9JJami(iu§ OctaDinS fnl;ren Unlrben. '' älfit

* «Seit 269 fciiimen bie 3.Micf)öfe Xuöcitlmii'ji lun-, ftc i^clHnleit tarnt jii tcn (IavtinaUM)cl)öfeii bei« Vatcvaii. UiubcÜi ItaJia S. I, \<. t>Q5 sq. Tie C^''eiriiic{)tc ihm; Xu^ciilum itiib Jyraeicati fd^vicb iDJattci, Memoria Istoriclic (Icir nntico Tii.sciilo ogf>i Fniscnü, Roma 1711. iro ev alle Aabelit 0011 3n55ci"'i' ^{ivcl)cv, 'Jh-udt' il^cu :c. aiif;icnoiiiiiieu Imt.

'■' Olli li<'g- IVtri Üiacüiii (n. 257 in l'i. (fafino) id;veibt '^Infanj^-« sa«.c. Xll. ein @raf ihmi 'Jiic'ailuni, oiellciri)! im Leiter:; feinem ^Jfcffcn :

-Tic OHMfCH V^LMl Jlh-'CllllIlll. | |

bem Stitel de Tusculaiui er)d)eint 311111 erften Wiai c\c]d)i6)U M) 5u Ctto'^ III. ^tlt (^keijor, Senator ber 9tömer, i^im^t- Unc\ jenc'o Alaifer^^ , iiiit) o(;ne 3^^-'*ßif^^ ©^"«^t '^on Xmcnhim. ' 5)ie ifebeiK^kKiirei [nnuj £. ^til'!? fd;i(bert il;n aU einen veidieii, fd^'auen nnb cjeiualttljätigen ©efpoteii, iiiib er^äl^It, bafj er jenem |)eiUijen, aU er im ^al;r 1U02 nad; ^iom faiii, ein Stiicf Sanb fd^enfte, inoranf baS bafiliani[d;e J^Iofter (xi-otta Ferra ta enlftanb. '

@rei|cr iion Slnecnhnn, (iol;n ober Gnfel 3(UHn-id/cv ipar mit 3Jfaria iiermcilt, nnb initer non brei eljrcjeijiijen vri^ien SUberid), :'Komanib3 nnb 3:l;eopt;vIact. ^ie[e iuilben 5öarone fa^en auf bem [teilen Stu^culum, nnb blirften üon bort wie gierige 9laubfalfen anf ^Jom nieber, n.to je^t ^t^^^'^i^'^

Ptolemaeiis J ulia stirpe progoniUis runuiiioiq. coiisul cxcellentiss. Petro uepoti etc. iß?enu fd)ou iHlberid; tiefen 8tainiiibainii ^n-iitenbivtc, fo mochte er feinen ®oI;n So^nn XII. teöl()alb Cctaoian nennen. STas? ältcfte Snftvnmcnt, 2;n^?cuhim tctreffcnb, bae icf) fenne, enttjält bie %^a(i}\ einer )Qln\)[e burd) ''i^faljjp-af Jllbcrid) a. 1028. '•|H'niament anö ®. SJiaria ?ioüa tJ^Iscr. Vat. 8043.) Sobann Uvhtnbcn am iDcitte sacc. XI. im Reg. Pelr. Diacoii., am saee. XII. beim JUbinu^^ unb Gencin^.

' 3i'f^"Ü crnvibnt alö Dom. Gregorius Roraanor. Senator a. 986 CMscr. Vat. 8042). Xann a. 999: Gregoiio excelJ. viro, qui de tusculana, atque praei'ecto navali (Reg. Faif. ii. 470). ©aßctti gcftebt md;t gn iviffen , iveffcn Sobn 6h-ciiior tvar. So^^i (Mem. Colonii.) mad)t ibn jnm <Boh\\ tci- beviibmteu ■Jllberid;, anbeve geben it;m XcnöCebit ■,nni initer. '^Jciemiinf aber ivcifj i^cftinunte'?. Xaü Scf'tament cinc^ Pa- tricius Romanor. Albericus bei Speraiuiio Sabiiia >S. p. 327 i[t eine J^iction.

* Mscr. Vaticaii. 804?, (Sine 3nfd;vift xun-aulajite ©aüetti, fid; an tic @efcf)id)tc ber Conti di Tusculo su mad;cn: bic SJ^aterialicn finb in ber 3?aticana i^ovbanben.

Aurea progenies iaeet hie \ocilala JOliö . . . (4?b. HI. @. 353 biefcr Ö>efc^.) Xa& a. 1030 geftcrbene i(inb unrb nepos, b. I^ 9(bfonnne be^ grollen ''4>rince^^«i ^Uberid) genannt, aber fein Sl'ater C^regcr umr icbon (infel ©regcv'i? öon Jnccnlnm (f nrfnntlid) luv 1012). 3 ein Cntcl ocb. XI.\.

^2 «giebeutci? ^-öii*. Gvfte€ (Safitcl.

ßrelcentiul aU ^atricui» gebot, inib luo i(;r 9{l;u 5((6crid) toor 50 3^'>^}^*^it föniglid; ge{)err|c^t , {)atte. Sie trarfiteten tarnad), fic^ ^lom'iS lüie eine§ ^amilienbefiöeg 311 bemäc^tit}cn, UTib bie i:ai')crtbe öelegenl;eit blieb nid;t aii;?. SSa^rfc^cmüd; gelang beii 2:ugculanen eine ^apftinaf)! in i()reni Sinn, aUi ^o^ann XVIII im :3nni loO!) ftarb. ' gein 9iad)f olger tüurbe €ergiu§ IV., 33ifd)of t>on 2((bano in bcr 9?ä(;e Xu^y- cuIum'S, lnelleid)t felbft ein 3:n^^cn(ane, nnter beffen ^^on^ tificat tie (vre5centier immer met;r 4)obcn iiertoren. - 3it= be§ ;3ot;ann Greecentinl fut)r fort, ba§ l'lfegiment jn fid; ren, nnb bie 2(cten ber 3eit leieren, ball feine Gpodie a(y Senator ber ^Körner nnb ^atricin^ auc^ noc^ im ^a^x loil amtlich üerjeidjnet lunrbe. ^ Sie geigen if;n aU Cberric^ter diom'§> nnb be-3 Stabtgcbictso, in feinem ^]]alaft ^^(acita (jattenb, lüie e(;ebem ällberid), umgeben l^on feinen ^}{id)tern, bie fid; Sena^ toten nannten, neben ]id) ben etabtprdfecten (Sreecentins. -*

^ Catalog. Eccardi: Phasianus Cardinalis s. Petri, qui et Jo- lijiriiies de pntre Ur.so Pi-esb_vtero, matre Stcpliania, post aiinos V et dimidium in S. Paulo monacims discessit. SEar er ticücirfit Vom t;eil. Still in eine 3füe toerftofjen loorben?

^ 3affe ireiet r.ad), ba§ er jftifd^en 20. 3nni u. 24. ^itnguft gcroeibt Vüurbe. ©ein ganüiennanie xcax Bucca Porci, i2cf)reeinomauI. Catalog. Eccard. : ex patre Petro, matre Stephanla, cognomcnto Bucca porca. Xai Bucca finbet ficf» in römifcften 97amen im saec. XI. n. XII. fcl)r oft: Bucca di pecora, Buccalupo, Buccal'nsco, Buccacane, Buccaniaz/a, Buccapiscis, Buccazonca, Buccamola, Buccabella etc. Ilnctnuir Cliron. VI. c. 61: Sergius, qui vocabatur buccaporci, atque Bi'ue- dictus, ambo preclari et coiisolidatores nostri , b. l). bcr beutfd)en 'ij.'artei.

■' Reg. Farf. n. 651. Teniporib. Sergii IV. Pp. et Joiiauni.s patricii Romanor. , et Crescentii et Ottonis iiisinuil coniituin recto- runi(|. terrilor. Sabin, m. Aug. per Ind. IX., u. Reg. Sublac. fol. 115: Temporib. Domni Jolii.s Senat. Rom. patricii.

* R.g. Farf. n. 649. 689, G90. 3n u. 619 t^ctichlt tcv fatricinc^

Gute ^c^^ ^"solmiin (ivc\H"OUtilK\ \'.]

3lber 3'-''l'ii»" unirbe 'von ber Griiinenuuj an feinen nn^ cjlücflidien 'Initer ijeaualt, nnb über feinem 4'^anvt Ijintj bro= ^cnb ber ^Ifoinjng .s^einrid/so II. 3'^" luüufd^te ber ^-papft bcrbei , il;n fndite ber '!|satricin'5 fern jn l^alten. ©eine i^oten nnterl;aubelten mit Slrbnin, nnb felbft mit ^^olesilaiü wn ']^okn, ben Äönig jenfeit!§ Der 2llpen ^n be|d)äftigen. SiMl)- renb er in 'l{om gelr>a(tfam t)errfd^te, ben ©. ^^eter beranbte, ^ird;engüter einjog, fd;meid^elte er bem ^önig .^einrid) aU feinem .perrn mit 'Briefen nnb ©efd^enfen, bod) auf |ebe TÖeife fud;te er feine J^aiferfrönung ju vereiteln, ©ein )){e^ giment, nur mög(i(^, fo lang e^ feinen ilaifer gab, fntlte bie '^.Hinfe Vbi jnr näd;[ten Äaiferfri3nung an^\ (iv ftarb jebod^ im 5i"üi;j*.il;r 1012, el;e ^einrid) fam, unb fein ^ob gab bem ^Vipfttnm einige ^-reiljeit loieber, n')äi)renb er gn^ gieic^ bem beutfd;en Jlönig ben äi>eg nad^ ^1iom crleid)terte. ' GC^ ift nur bie ©c^ulb ber mangeU;aften (S^ronifen, bafj luir fp n^enig ikmi einem ^atriciu§ 5n berid)ten l;aben, ber jelju :3al;re lang bie .Iperrfd^aft ber Stabt befaf], bie ^-l^äpfte üon

rem 'In-üfccten , tie ^HUtcieii lun-5iilabeii. Q<< unrb du menioratoriuni aiifi^cfel^t per patricialeni prcceptioiitin; all ties* dum residerct inlVa doiimm suam pi-edictus doin. patricius una cum . . . domiuu prefeclo, simulquo cum eis optimales et judices Romanorum. B^'^^'f imtcv- ld)rcibt Johannes Dni gra. Romanur. patricius, tauu Creseentius Dni gra. Urbis rorae prefectus. Sic Sitticc^ ftnb tic ordinarii, ia^n dativi, bann ®vafen nnb nobili alö 58ci[taiib. 3n ii. 689: in presentia domni patricii et judicum atque nobilium Senatorum.

' 2 Dietmar Vll. c. 51 erjäblt, taf\ ev rem Äönigc (seniori suo) ih.'unberöt fcftidte. (Sr nennt il)n apost. sedis desiructor . . . (|ui cum non longe post obiret . . . papac sccuritas, rcjji nostro amplioi- [lO- leslas asseritur. Slm 1. 3uni lUll (Reg. Farf. 649) unb am 11. Tee. 1011 (Reg. F'arf. 689) ivirb Der ''l^atviciii^ 3of)aim 5um Icblciuiml cv iväbnt. 3(nt 27. Wax] 1012 (Reg. Farf. 690) cv)ri;dnt ev uid;t mel;v, U'pl aber tcv l^räfect nnb tcffcn i^vubcv ä'caviiut;«.

14 ^icbcutci^ •J?ii*. (Srftc? Stn>itcl.

ber liieltlirf)en ©etnalt t)inu->egbrängtc , inib ))Jom feine büv= gerlid^e greii)eit für fo laitije iineberi^ab. S)er <Bol)n be§ be^ rühmten Gre^centiuio muf^ ein Wlann fräftigen Gkifte^ getnefeu fein; bod; üon feinen Ginrid;tungen in ber etabt luiffen wir mä)t^\ Sein Stcb (ber be§ ^^apftv SergiuS folgte i^ni balb barauf) ftürjte iiie ßre-?centier. ' 5Diefe J-amiüe, meldte im barbarifcben a)?ittelalter aU ein Öefd;lec^t üeriüilberter ©racd^en ober 33rutnffe glänzt, nnb iinnierl;in 9JJänner ber g-reifjeit, mntige Kämpfer gegen '^väpfte nnb Üaifer erjengt t;at, erl;ielt fid^ nod; lange' im (Sabinifd)en, aber in ^Kom, loo man nod; ilber ein ^a^rl^nnbert bem 9?amen Gre§centin§ nnjätjligemal begegnet, l)at fie feine gro§e Atolle mel;r gefpielt. '^ Sie iiber^ liefe ba» ^^-elb hen G)rafen üon 3:;nlcnlum, bie nnn fofort tüieber emporfamen, nm ^Hom lange jn ti;rannifiren , nnb ben ©tul ^^etri in il)r Srbgut jn üermanbeln.

2. ©vegor jitm %\i\^^t gcuniblt, loirb immi Xko^^biUac: etcv i^ciiotict ^'III. vevjagt. .'pctnvid) cntfriieibet fidi für beu 'Xii?culaiii)d)cii ''IviV'Ü- ')iLMiitaIivt nnb Äaifevtrönuiu-; ^''eini'id''«' !'• (1014). 3i'Ü«iib 9icm'ö uub bc^ i'aub» gebiete, wo crblid)e 6h-ateu aufgetommcii fiub. Xcr vömifd)e 9lbel aK^ (Senat. 9ioinaiut^, 3eiuitov aller 9iömev. ,Haiferlid;eö- Xvilnuial. (Sv- bviicttev ?(ufftaiib bev 9iöincr. 3iiicfEeI)v ^eiiividi'i? II. Gnbc be? 'D'iaticnal^ tönigö 'i'irbiiin.

S)ie ^|>artci ber Greecentier crl;ob jioar einen 'Homer ©regor anf ben päpftlid;en Stnl, aber ber tn^^nlanifd^e @e^ gencanbibat uuxrf il;n l)erab. ^l)eopl)i)lact, €ol;n ©regor'^^

' 2)ie ÖH-abid)rift be^ ©cvgiii-^ IV. olme Tatimi lic^t mau iiod) im Saterau. (Sine Uvtnnbe ihmi tlmi, betveffeub bie (icncefficn be»< Gast mm Scuriae im Oik-Iiks Camer., dat. III. Kai. Aprilis a. MX, atgcbnidt tu 2heinev\^ Cod. Diplom. Dominii 'JVmporalis S. 8cdis I. ii. VI.. bcivei'Pt, baf; felbft unter bem Siegimcut bcx^ ^^JalriciuvS bie '■^ni^.^fte fortfubreu, bie .ftirdieugüter 5U i>envalteu.

^ (5'S gibt mehre (Vivab)dnifieu Ihmi (^^^{«ceiitiern biefer (5>>odie: fo eine

Ter tiK^ciiKiniük" %\ivit ^^cnc^iot VIII. l')

wn XihKnhun, iMaiui mit leinen 'i^nibern in bie ©tabt; beibe A-actiLMien fänipftcn um ben 33eft^ ber %iava nnb ber ftäbtifdHMi iluiitt, bi» 3:I;eopl)i)Iact feinen 9cebenbnler üertrieb, ijeuHiltiani ben ii^aterau etmuü;m, mit) an» einem ^aien fid) 5um '^^^ip^t 33enebict VIII. tüei\)en liefe. S)ie§ ge[4)al; im 'Mai 1012. -

®er römifdje 5lbel l;atte ba» 2S5al)[red;t uncjel^inbert Mm- ber an fic^ genommen, feit e^^ feinen .Haifer mel;r i]ah; bod; ber vterbrängte ©reger eilte jum ^önig, nad) ^entfd^lanb, fein ^)tec^t ale üom Oberrid^ter diom'^S 3U forbern. |)einric^ nal;m leine päpftlid^en ^nfignien an iid), nnb Pertröftete il;n auf feine Stnfunft in Mom, wo er ben 3treit in canonifd;er §orm woUe unterfud)en laffen. '

S)ie Soten ^üenebict'io VIll. luaren fd;on an ben fönig-- lid^en ^of gefommen; ber tuc'Culanifd)e ^^>apft l)atte feinen

aitv S. (£c?nia uiit Xam. vom <;. 'iipxxl lOUO (@allctli Inscr. Ili., jt. 271); uiit eine aubcre aits'gcjeicfiiictc aii^ ülvaceli : Hie jacet in parvo inagmis Crescenlius aiitro etc., ivclci;e teiii Spotten feine iDiultcr JJiijina, C^cnmlin teö Sonjul^ i^ovatin^?, fe^te a. 1028. (Nci-ini p. 326., ("asi- luiri p. 272.) Xaß „Magnus" i[t i>ielente "Jlniitl^efc jnm „Parvus"; man brauc^U babci nicftt an ben 2tatt}.n-äfccten 3n benfcn. ©n ^cratinö (irei^centiuö umv? nivgen? fonft genannt. Sic @rabfcf)nft bcv iüiisina ans? @. <